امیر کرم‌زاده مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان در یادداشتی نوشت: همگان نیک می‌دانند کهن شهر اصفهان یکی از قدیمی‌ترین مراکز تمدنی بشریت در قلب فلات مرکزی ایران است که در کرانه‌های رود زیبای زاینده‌رود شکل‌گرفته است.

این شهر زیبا و تاریخی اگرچه به‌واسطه آثار ارزشمند تاریخی آن دارای شهرت جهانی است لکن آنچه بیش از هر چیز دیگر امروز مبرهن است، پیشینه تاریخی اصفهان چندان شناخته‌شده نیست، لذا هرگامی برای شناخت پیشینه تاریخ کهن این شهر زیبا و تاریخی، گامی ارزشمند به‌منظور شناخت حیات فرهنگی و تمدنی مردمان فلات مرکزی ایران است.

آغاز فعالیت‌های کاوش باستان‌شناسی درگذر کمر زرین اصفهان اواخر سال ۱۴۰۲ و پس از گودبرداری‌های شهرداری اصفهان و نمایان شدن اشیای تاریخی در این گذر آغاز شد.

اگرچه شواهد موجود تاریخی حاکی است که بخشی از تاریخ نهفته اصفهان در محور شمال و شمال شرق این شهر تاریخی در دل خاک قرار دارد، بااین‌حال کشف اشیای تاریخی در طی عملیات عمرانی شهرداری در زمستان سال گذشته، عملا حجت را بر همگان کامل کرد که در لایه‌های زیرین و در جای‌جای این شهر تاریخی به‌ویژه در محور شمال که ذکر آن در قبل رفت، آثار تاریخی چشمگیری وجود دارد که جدا از ارزش تاریخی این آثار، عملاً بررسی و پژوهش در این آثار، اشیا و شواهد تاریخی می‌تواند حکایت‌های ناگفته بسیاری از تاریخ کهن و فراموش‌شده اصفهان بیان کند.

کاوش‌ها در طی ۲ ماه گذشته منجر به کشف اشیای تاریخی همچون کوزه‌های سفالی که وظیفه انتقال آب را بر عهده داشتند شد که این نکته خود حاکی است که در لایه‌های زیرین مناطق مختلف شهر اصفهان می‌توان به شواهد تاریخی ارزشمندی از سیر تطور حیات اجتماعی و فرهنگی اصفهان در ادوار مختلف اسلامی چه در دوره‌های پیش و چه در دوره‌های پس از اسلام دست‌ یافت.

کشف تعدادی کوره آجرپزی در کنار مقادیر متنابهی سفال نیز اثبات کرد که این مناطق در سده‌های گذشته به‌ویژه دوره‌های اولیه عصر ظهور اسلام در ایران، محدوده شمال و شمال شرق اصفهان یکی از مهم‌ترین مراکز تمدنی فلات مرکزی ایران به شمار می‌رفته است که متأسفانه برخی ساخت‌وسازها در دهه‌های گذشته باعث شده تا برخی از این آثار و شواهد ارزشمند تاریخی از میان برود.

در این میان سوالی که پیش می‌آید این است که با توجه به پیدا شدن برخی شواهد ارزشمند تاریخی چگونه باید از این آثار حفاظت کرد و درعین‌حال با در نظر گرفتن این نکته که منطقه کمر زرین اصفهان یکی از پر رفت و آمدترین محورهای شهر اصفهان بوده و دارای بافت متراکم جمعیتی است، چگونه می‌تواند پیوندی مناسب میان حیات فرهنگی و تمدنی نیاکان و حیات اجتماعی مردم امروز ایجاد کرد.

در طی ماه گذشته نشست‌های مختلفی با روسای پژوهشکده میراث‌فرهنگی، شهردار اصفهان و حتی مدیران ارشد استانداری و دادستان اصفهان برگزار و مقرر شد تا با همکاری شهردار اصفهان به‌ویژه سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری و شهرداری منطقه ۳، طرح ایجاد یک سایت موزه با نظارت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، پژوهشکده میراث‌فرهنگی و اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تهیه و تلاش شود تا با ایجاد این سایت موزه، عملاً دستاوردهای کشفیات گذر کمر زرین برای مردم امروز و نسل‌های فردای ایرانی به یادگار بماند.

همچنین در طی این نشست‌ها مقرر شد تا ضمن حفاظت از جداره‌های این گذر که به مقدار بیش از چهار متر در عمق کاوش انجام‌شده، تا پیش از شروع فصل بارندگی تمهیدات لازم اندیشیده شده و درنهایت تلاش شود تا راهی مناسب و امن به‌منظور تردد و عبورومرود پیاده مردم محلی برای ایجاد یک دسترسی ایمن محلی ایجاد شود تا مردم نیز بتوانند به‌راحتی در این محور تردد کرده تا ضمن امتداد حیات اجتماعی آنان بتوانیم از هویت دیرینه اصفهان نیز حفاظت کنیم.

بی‌تردید گوشه گوشه پهنه فرهنگی جهان شهر افسانه‌ای اصفهان نشانی ارزشمند از تاریخ و هویت این ملت بزرگ دارد، لذا هرگام مثبت برای حفاظت و معرفی این پیشینه، گامی ارزشمند در معرفی هویت اصیل ایرانیان به جهانیان است.