به‌گزارش میراث‌آریا و به‌نقل از اداره‌کل روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی علی‌اصغر شالبافیان به مناسبت آغاز هفته پژوهش در افتتاحیه نشست‌های علمی گروه‌های پژوهشی گردشگری و میراث طبیعی پژوهشگاه وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی که امروز ۲۲ آذر ماه ۱۴۰۰ در محل معاونت گردشگری تشکیل شد؛ به تشریح و تببین رویکردهای حوزه گردشگری در زمینه مطالعات و تحقیقات تخصصی و کاربردی مربوطه پرداخت و گفت: «معتقدم که حوزه گردشگری نیز به عنوان یکی از زیرشاخه‌های علوم انسانی همانند سایر رشته‌های طبیعی دارای آزمایشگاه است. منظورم از آزمایشگاه، بازار گردشگری است، یعنی جایی که فعل و انفعالات و تعاملات گردشگری در حال رخ دادن است. اما به دلیل وسعت موجود درک آن سخت‌تر به نظر می‌آید؛ لذا پژوهشگران متخصص این حوزه باید تصویر دقیق و کلانی از آزمایشگاه خود داشته باشند.»

او با بیان اینکه  پژوهشگر باید نگاهش به بیرون باشد و ضمن درک و فهم دقیق از مسائل، دغدغه‌های محیط خود را بشناسد و از وضعیت کنشگرانی که در آن نقش ایفا می‌کنند آگاهی داشته باشند؛ گفت: «آنچه نیاز امروز حوزه پژوهش صنعت گردشگری کشور به شمار می‌آید این است که پژوهشکده گردشگری به عنوان بال فکری معاونت گردشگری با تجمیع ظرفیت‌های پژوهشی دانشگاهی سبب آگاهی‌بخشی آنها از آزمایشگاه موجود یعنی همان بازار کسب و کار و حوزه اجرایی شوند. در این حالت موضوعاتی که برای پژوهش انتخاب می‌شوند؛ کاملا کاربردی و نقشه راه فعالان گردشگری و تصمیم‌سازان این حوزه خواهد شد.»

شالبافیان ادامه داد: «پس از اینکه فرآیند ایجاد ارتباط دقیق میان آزمایشگاه و ذی‌نفعان برقرار شد؛ سپس زمان آن است تا بر مبنای بازاریابی پژوهشی سبب شویم تا تحقیقات حاصل از قالب کتابخانه‌ای خارج و آن را برای مخاطبان و ذی‌نفعان قابل فهم، درک و کاربردی کنیم، در واقع محقق این حوزه باید ارتباط مستمری با آزمایشگاه خودش یعنی بازاری که موضوعش را از بطن آن گرفته و در همان محیط نیز کارآیی داده‌های حاصل را بررسی می‌کند؛ برقرار کند.  این بخش دقیقا حلقه مفقوده‌ای است که مانع از آن می‌شود تا وجه عملیاتی از پژوهش‌های گردشگری گرفته شود و الزام در به کار بردن آن مورد توجه قرار گیرد.»

معاون گردشگری تصریح کرد: «آنچه باعث می‌شود که یک پژوهش را مفید و مقوله زائدی ندانیم این است که به عنوان یک کنش‌گر فعال موضوع را از بیرون بگیریم و اثربخشی کار را این‌گونه بررسی کنیم که نتیجه حاصل چقدر در محیط بیرون تاثیرگذار است. اگر دستاوردهای ایجاد شده تنها برای تبدیل شدن به مقاله کتابخانه کاربرد داشت؛ یعنی مسیر را اشتباه رفته‌ایم و دیگر کارآیی نخواهد داشت؛ این سیکل معیوب با ذات پژوهش منافات دارد.»

شالبافیان در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه نیاز است پژوهش‌های ما نیازسنجی شوند و مساله‌محور باشند، تاکید کرد: «چنانچه پژوهش‌ها با ملاک و معیار کاربردی بودن غربال شوند؛ کمک موثری به رفع چالش‌های موجود خواهد شد تا تحقیقات به‌روز  و موثر بتوانند سبب شتاب‌بخشی گذر از مسائل مربوطه و ارائه راهکارهای اجرایی مطلوب شوند و از طرفی با در نظر گرفتن میدان‌داری در پژوهش به سوی اهداف از قبل تعریف شده هدایت شوند.»

او خاطر نشان کرد: «به عنوان مثال پژوهش در مورد موضوع مدیریت انرژی به عنوان یکی از چالش‌های امروز صنعت گردشگری و یا ورود به موضوعات جدید که جزو سیاست‌های اجرایی وزارت گردشگری به شمار می‌آید؛ همانند توسعه گردشگری موضوعی یا محصول‌محور از جمله گردشگری خوراک، دریایی و غیره می‌توانند در ترسیم مسیریابی صحیح و شتاب‌بخشی به دستیابی اهداف مورد نظر بسیار موثر واقع شوند.»

معاون گردشگری با تاکید بر اینکه در ذات پژوهش کاربردی بودن نهفته است؛ اظهار کرد: «برای فعال شدن این بخش موثر در تحقیقات حوزه گردشگری باید فرهنگ‌سازی پژوهش در دستور کار قرار گیرد؛ بدین معنا که پژوهشکده گردشگری از اساتید و صاحبان حوزه دعوت به‌عمل آورند تا درباره موضوعات شاخص همانند بازارهای مهم گردشگری چین، عراق یا مسائل ترددهای مرزی از جمله مرز مهران در عناوین پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های کاربردی وارد شوند؛ در این صورت صاحبان کسب و کارهای تخصصی متوجه می‌شوند که پژوهش دستگاه متولی چه خدماتی را عرضه خواهد کرد و در نهایت سبب فرهنگ‌سازی میان جامعه دانشگاهی و ذی‌نفعان خواهد شد.»

شالبافیان در بخش دیگری از سخنان خود فرآیند تکاملی صنعت گردشگری را گذر از ابعاد اقتصادی و جغرافیایی و گرایش به سوی جامعه‌شناسی عنوان کرد و گفت: «آنچه در گردشگری امروز رخ داده است؛ حاصل تحولات بیرونی به شمار می‌آید و در مجموع باعث شده است تا با تقویت ابعاد انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی و ارتقای سطح مدیریت گردشگری با در نظر گرفتن جوانب میزان پذیرش جامعه میزبان و گردشگران حاصل شود. از این رو پژوهش‌های مربوطه می‌توانند با رعایت جوانب فضای غالب در اثر‌بخشی نتایج تحقیقات موثر واقع شوند.»

معاون گردشگری در پایان این نشست با گرامی داشتن نام و یاد استاد «احمد روستا» از کوشش و زحمات سال‌ها پژوهش و فعالیت او برای توسعه صنعت گردشگری کشور قدردانی کرد.