به گزارش خبرنگار میراث آریا، احیا و رونق گردشگری دریایی جزو اولویت‌هایی‌ است که در سند تحول دولت سیزدهم در ۲ بخش تحول دریامحور و تحول گردشگری دریایی به آن اشاره شده است. موضوعی که وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دولت سیزدهم هم از نخستین روزهایی که سکان وزارتخانه را به دست گرفت، اجرایی شدن آن را در دستور کار قرار داد.

گام اول؛ مصوبه دولت برای سوخت یارانه‌ای کروزها

در این میان «سوخت» اولین مشکل و مانعی بود که از سوی نماینده سازمان بنادر و دریانوردی مطرح شد.

مشکلی که مهندس ضرغامی به سرعت در جلسات دولت و مجلس مطرح و پیگیری کرد و علی‌رغم موانع، در نهایت در جلسه چهارم خردادماه ۱۴۰۱ با استناد به اصل ۱۳۸ به تصویب هیئت وزیران رسید.

بر اساس این مصوبه وزارت نفت مکلف به تخصیص سوخت یارانه‌ای به کشتی‌ها، شناورها و قایق‌های تفریحی و مسافری دارای مجوز از وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی که در مسیرهای داخلی و بین‌المللی از مبدا یا به مقصد بنادر ایران تردد می‌کنند، بدون در نظر گرفتن پرچم آنها، شد. بر اساس این مصوبه دولت به این شناورها ۸۰درصد سوخت به صورت یارانه‌ای و ۲۰درصد بر مبنای قیمت بازار بانکرینگ تحویل می‌دهد.

نهایی شدن دستورالعمل اجرایی تخصیص سوخت یارانه‌ای

برای چگونگی نحوه محاسبه و اختصاص سوخت برای کشتی‌های تفریحی و کروز به‌صورت یارانه‌ای، وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دستورالعملی را با سازمان بنادر و دریانوردی آماده و به وزارت نفت ارسال کرد که اجرای آن پس از بررسی‌های انجام‌شده نهایی شد.

مهدی فرمهینی فراهانی سرپرست اداره کل امور دریایی و معاونان امور دریایی بنادر کشور در این باره به میراث‌آریا گفت: در مورد سوخت یارانه‌ای وزارت میراث‌فرهنگی به درستی ورود کرد و اقدامی جهادی و اساسی انجام داد. با اخذ این مصوبه از هیات وزیران در تخصیص سوخت یارانه‌ای مشکل سوخت حل شد.

این اقدام در حالی صورت می گیرد که با کاهش هزینه و درآمدزا بودن سفردریایی می‌توان به ورود جدی سرمایه‌گذاران درآینده نزدیک به این حوزه امیدوار و شاهد اتفاقات جدی در گردشگری دریایی باشیم.

 تفاوت سوخت یارانه‌ای و آزاد چه‌قدر است؟

۴۰ تا ۴۵ درصد هزینه یک کشتی مربوط به سوخت می‌شود که قیمت هر لیتر سوخت ۲۳ هزار تومان است و این مبلغ با یارانه دولتی به ۳۰۰ تومان کاهش می‌یابد و این یعنی کاهش چشمگیر هزینه‌ها و مشوقی برای ورود بخش خصوصی به این حوزه.

گام دوم؛ آغاز اقدامات برای ورود کروز و آماده‌سازی اسکله‌ها

اما در گام بعدی پس از سوخت یارانه‌ای، تامین شناور‌های تفریحی و آماده‌سازی اسکله‌ها برای پهلوگیری به‌عنوان مهمترین زیرساخت‌های گردشگری دریایی در دستور کار وزیر گردشگری قرار گرفت و طی این مدت از طریق نهادی مانند بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و یا بخش‌های خصوصی استانی به دنبال ورود این کشتی‌ها به آب‌های شمالی و جنوبی کشور است. همچنین تفاهم‌نامه‌هایی برای آماده کردن زیرساخت‌های لازم با استانداری‌ها و سازمان بنادر و دریانوردی در حال انعقاد است.

امضاء ۲ تفاهم‌نامه با سازمان بنادر و استانداری‌ها برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها

همچنین در این زمینه پیش‌نویس اولیه تفاهم‌نامه بین وزارت میراث‌فرهنگی و سازمان بنادر و دریانوردی برای توسعه گردشگری دریایی و آماده کردن زیرساخت‌های لازم از جمله ایجاد اسکله‌، خرید یا اجاره کروز، ساخت و راه‌اندازی مراکز اقامتی رفاهی و تفریحی در بستر دریا  تهیه و توافقات اولیه انجام شده است که ابلاغ آن نیاز به تایید سایر دستگاه‌ها دارد.

برای استفاده مطلوب از این ظرفیت و در سطح عملیاتی نیز، تفاهم‌نامه سه جانبه با دو دستگاه اصلی وزارت میراث‌فرهنگی و سازمان بنادر و دریانوردی با استانداری‌های استان‌های ساحلی در دستور کار قرار دارد و در حوزه خلیج فارس استان هرمزگان جز اولویت‌های اصلی است.

سانی، آماده مسافرگیری

تعمیر کشتی ۳۵ ساله سانی با ۴۲۰ تخت در هشت طبقه نیز از مردادماه به‌منظور جابه‌جایی مسافران جام جهانی فوتبال به مقصد قطر آغاز شد و مهندس ضرغامی در سفری که ۱۹ آبان ماه به استان هرمزگان داشت از این کشتی تعمیر شده بازدید کرد. به گفته وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی این کشتی آماده مسافرگیری است، اما به دلیل اعلام دولت قطر، امکان پهلوگیری شناورهای مسافربری ایرانی در بنادر قطر منتفی شده است.

گره‌هایی که با حمایت وزارت میراث‌فرهنگی باز شد

جعفری یکی از مدیران ارشد کشتی مسافربری سانی درباره برنامه‌های آینده با وزارت گردشگری برای توسعه گردشگری دریایی، به میراث‌آریا عنوان داشت: در عمل چیزی به نام گردشگری دریایی در کشور نداشتیم و در یک برنامه یک ساله همراه با وزارت گردشگری قصد داشتیم این صنعت را متحول کنیم که جام‌جهانی شروع آن بود، اما محدودیت‌های طرف قطری اجازه این را نداد.

او همچنین متذکر شد: مشکلات پیش‌روی ما بسیار زیاد بود که در یک سال گذشته، با حمایت بی‌نظیر وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی این مشکلات یکی پس از دیگری حل شد.

ورود «رویای دریا»ی ژاپنی به آب‌های خلیج فارس

کشتی «رویای دریا» با حجم سرمایه‌گذاری حدود ۱۵۰ میلیارد تومان نیز توسط سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و با هماهنگی‌های لازم از طریق سازمان بنادر و دریانوردی و اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوشهر از کشور ژاپن خریداری شد. کشتی که با سه سالن مسقف و یک سالن روباز ظرفیت پذیرایی از ۷۰۰ نفر را دارد و از نوروز ۱۴۰۱ در مسیر دریایی گناوه به خارک و بوشهر به خارک و بالعکس از مبداء اسکله والفجر آغاز به کار کرده است.

آب‌اندختن کشتی فرانسوی؛ نقطه عطف گرشگری دریایی

کشتی دیگری با ظرفیت جابجایی ۱۷۰۰ نفر و ۵۳۰ تخت‌خواب حدود چهار سالی می‌شود که وارد کشور شده و از دو سال قبل در ۱۵ مایلی بوشهر لنگر انداخته است. فعالیت این کشتی ۹ طبقه مدتی است که متوقف شده که هم‌اکنون اقدامات لازم توسط مسئولان میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای برطرف کردن آن‌ها در حال انجام است.

به گفته مصطفی فاطمی مدیرکل دفتر گردشگری داخلی، قابلیت انجام سفرهای بین‌المللی توسط این کروز فرانسوی وجود دارد و بر اساس برنامه‌ریزی‌های در حال انجام این کشتی در مسیرهای مختلفی از جمله مسیر ساحلی خوزستان، بندرعباس و چابهار به گردشگران خدمات گشت دریایی ارائه خواهد داد.

او همچنین به آب‌اندازی کشتی کروز مذکور در آب‌های خلیج فارس را نقطه عطف گردشگری دریایی کشور می‌داند و ابراز امیدواری می‌کند با افزایش ورود شناورهای بزرگ و کوچک تفریحی در خلیج فارس در آینده‌ای نزدیک شاهد تحول صنعت توریسم دریایی کشور باشیم.

آغاز به ساخت یک اسکله گردشگری در بندر بوشهر

اسکله زیرساخت مهم دیگر در گردشگری دریایی محسوب می‌شود که وحید جمالی معاون گردشگری استان بوشهر درباره وضعیت اسکله‌های استان به میراث‌آریا گفت: تمامی اسکله‌ها صنعتی و باری هستند و اسکله خاص گردشگری در استان وجود ندارد. عملیات اجرایی یک اسکله گردشگری توسط اداره‌کل بنادر استان در بندر بوشهر، آغاز شده است.

مذاکرات با هلدینگ‌های بزرگ برای ورود کشتی‌های اجاره‌ای

جمالی از مذاکره و برگزاری نشست‌هایی با هلدینگ‌های بزرگ برای آوردن کشتی‌هایی به صورت اجاره و با پرچم کشورهای خارجی اشاره می‌کند. موضوعی که توسط دستگاه‌های حاکمیتی در حال بررسی است.

تدوین ضوابطی برای بومی‌سازی قوانین گردشگری دریایی در بوشهر

ارائه تسهیلات برای ایجاد انگیزه و ترغیب سرمایه‌گذاران برگزاری نشست‌هایی با اداره‌کل بنادر و دریابانی برای تدوین ضوابطی در راستای بومی‌سازی قوانین گردشگری دریایی در استان از دیگر نکات مورد اشاره معاون گردشگری استان بوشهر است.

وضعیت گردشگری آبی استان خوزستان

خوزستان با ۱۲۰۰ کیلومتر خط ساحلی و ۱۸هزار کیلومتر رودخانه و نهر همچنین بنادر آبادان، خرمشهر، اسکله بارج هاربر، پارک ساحلی بندر امام، پارک ساحلی مجیدیه ماهشهر، بندر شادگان، اسکله بحرکان هندیجان، خورزنگی، پارک ساحلی بهمن‌شیر همچنین سواحل کارون و چهار اسکله گردشگری در خرمشهر دارای ظرفیت بالایی برای گردشگری دریایی‌ است که با بررسی‌های انجام شده از سوی کارشناسان سازمان بنادر و دریانوردی ظرفیت پذیرش شناورهای ۱۲ تا ۵۰۰ نفر را دارد.

مشوق‌های سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری دریایی

پیمان نبهانی معاون گردشگری خوزستان از تهیه طرح امکان‌سنجی اقتصادی، صدور مجوز فعالیت و پرداخت تسهیلات کم‌بهره به‌عنوان مشوق‌های سرمایه‌گذاری در این بخش نام می‌برد و به تقاضای سرمایه‌گذاری سه مجتمع گردشگری ساحلی دریایی در استان اشاره می‌کند که پس از گذشت ۱۰ سال هنوز به سرانجام نرسیده‌اند.

موانع قانونی سر راه سرمایه‌گذاران/ مصوبه‌ها نیاز به اصلاح دارند

وی ادامه داد: نبود زیرساخت لازم که منجر به افزایش هزینه سرمایه‌گذاری اولیه می‌شود و همچنین چنددستگاهی بودن روند صدور مجوز، محدودیت‌های خاص مرزی و نظامی و تحریم‌های موجود از جمله دلایلی هستند که منجر به طولانی شدن زمان تحقق بهره‌برداری مجموعه‌های گردشگری دریایی شده‌اند.

به گفته نبهانی به دلیل  تحریم و بالا بودن نرخ بهره، سرمایه‌گذاران رغبت کمی برای دریافت تسهیلات نشان می‌دهند و برای ورود سرمایه‌گذاران به حوزه گردشگری دریایی اصلاح برخی مصوبه‌ها ضروری‌ است.

معاون گردشگری خوزستان در رابطه با تسهیلات مربوط به شناورهای دریایی نیز تاکید کرد: شرط صندوق توسعه گردشگری دریایی برای پرداخت تسهیلات تولید داخل است، در صورتی‌که سرمایه‌گذاران با قیمتی حدود یک سوم قادر به واردات شناورهای دست دوم از کشورهای همسایه هستند.

نقشه راه گردشگری دریایی استان خوزستان در مراحل نهایی

به گفته معاون گردشگری خوزستان جلسات منظمی در قالب کمیته مدیریت و سامان‌دهی سواحل استان به ریاست استاندار و دبیری  سازمان بنادر و دریانوردی استان در حال برگزاری‌ است و مطالعات طرح جامع اسکله‌های گردشگری استان باهدف امکان‌سنجی و جانمایی ظرفیت‌های گردشگری خط ساحلی استان انجام شده و در مراحل نهایی تدوین و تصویب است.

طرحی که به‌عنوان نقشه راه گردشگری دریایی هم برای احداث اسکله‌های گردشگری و هم به‌عنوان راهنما برای خرید نوع شناور و مسیر تردد شناور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تعریف ۸ مسیر اصلی گردشگری خوزستان

استان خوزستان به‌عنوان استان چهارفصل در زمانی که اکثر مناطق کشور به دلیل شرایط آب و هوایی سرد امکان پذیرش گردشگر را ندارند، بهترین محل برای تفریحات آبی است. بر همین اساس در مطالعات جامعی که به‌عنوان مطالعات راهبردی توسعه گردشگری استان با همکاری سازمان آب و برق خوزستان و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان انجام شده است، استان به هشت مسیر اصلی برای گردشگر تقسیم‌بندی می‌شود.

فاصله رسیدن به اهداف سند چشم‌‌انداز حمل و نقل دریایی ۱۴۰۴

براساس سند چشم‌انداز حمل و نقل دریایی کشورتا سال ۱۴۰۴ آبادان، خرمشهر و شادگان در جنوب خوزستان باید دارای پنج پایانه شامل دو پایانه بین‌المللی در آبادان و خرمشهر، سه پایانه داخلی، شش بندر مسافری استاندارد و ۹ فروند کشتی مسافربری استاندارد شود.

در ناحیه شمال خوزستان نیز که شامل ماهشهر و هندیجان است، باید سه پایانه داخلی و پنج بندر مسافری استاندارد با هفت کشتی مسافری استاندارد ساخته شود. در حال حاضر پایانه بین‌المللی خرمشهر فعال است و برنامه‌ریزی برای توسعه زیرساخت گردشگری بنادر شادگان و هندیجان نیز در حال انجام است. طرحی که به گفته معاون گردشگری خوزستان در آینده نزدیک قابل تحقق نیست.

اجرای طرح گردشگری تاکسی آبی در ابتدای راه

«تاکسی آبی» یکی از طرح‌هایی‌ است که اجرای آن آغاز شده ولی تا به بهره‌برداری رسیدن راه طولانی در پیش دارد. این طرح با هدف بهره‌مندی از ظرفیت پتانسیل‌های آبی منطقه خرمشهر و آبادان و در قالب عمل به مسئولیت‌های اجتماعی سازمان بنادر و دریانوردی از پایانه مسافربری بین‌المللی  خرمشهر آغاز و تا بندر چوئبده آبادان ادامه پیدا می‌کند. این مسیر شامل ۱۲ اسکله است که زیرساختی اساسی برای رونق گردشگری آبی در ۲ شهرستان خواهد بود. چهار اسکله آن در خرمشهر تکمیل و راه‌اندازی شده ولی برای مابقی هشت اسکله پیش‌بینی‌شده در طرح که در محدوده شهرستان آبادان قراردارند، هنوز اقدامی صورت نگرفته است.

راه‌اندازی باشگاه دریایی منیخ آبادان با سرمایه‌گذاری ۷ میلیارد تومانی

در ایستگاه منیخ نیز که جزو مهم‌ترین ایستگاه‌ها است قرار بر راه‌اندازی باشگاه دریایی با همکاری سازمان آب و برق خوزستان است. فراخوان جذب سرمایه‌گذار برای بسته سرمایه‌گذاری، تکمیل و بهره‌برداری از مجموعه گردشگری و تفریحی منیخ آبادان با برآورد اولیه هزینه سرمایه‌گذاری حدود هفت میلیارد تومانی انجام شده است. طرحی که راه‌اندازی آن می‌تواند به رونق گردشگری استان و جذب توریست کمک زیادی کند.

در استان خوزستان پایانه بین‌المللی خرمشهر در حال حاضر فعال بوده و خدمات مناسبی را به مسافران می‌دهد که تردد مسافران کویتی از این پایانه به خرمشهر قابل انجام است. پایانه دیگری در آبادان نیز توسط سازمان بنادر تکمیل و در حال تجهیز است که با پیگیری‌های در حال انجام امیدواریم ظرف سال‌جاری به چرخه خدمت وارد شود.

دستورات ویژه وزیر به اداره‌کل خوزستان

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌‌دستی در سفر به خوزستان دستورات ویژه‌ای در راستای رونق گردشگری آبی، ظرفیت‌سنجی و حمایت از سرمایه‌گذاری بخش گردشگری داشته که از جمله می‌توان به بهره‌مندی از سواحل بهمن‌شیر، حمایت از سرمایه‌گذاران راغب به خرید و اجاره کشتی‌های فوق لوکس کروز در منطقه و تسهیل صدور مجوز با توجه به ظرفیت موجود، پیگیری جدی برای تسریع  افتتاح پایانه آبی در آبادان، سامان‌دهی و معرفی ظرفیت‌‌های مغفول‌مانده گردشگری در اماکن خاص همچون خورهای گوبان و گوارین اشاره کرد. اموری که در صورت همکاری دستگاه‌های ذیربط و رفع محدودیت‌های موجود بسته‌ای کامل و جامع از ظرفیت‌های منطقه را شکوفا کرده و اشتغال بالایی را ایجاد می‌کنند.

اولویت رونق گردشگری دریایی با کدام استان حوزه خلیج‌فارس است؟

در حوزه خلیج فارس استان هرمزگان با ۱۴۰۰ کیلومتر مرز آبی و سه بندر باهنر بندرعباس، کاوه قشم و کیش اولویت اصلی وزارتخانه در حوزه گردشگری دریایی است. پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌ سه جانبه بین وزارت میراث‌فرهنگی و سازمان بنادر و دریانوردی با استانداری‌ هرمزگان نیز آماده شده است.

تسهیلات ۱۰۰میلیارد تومانی از صندوق توسعه ملی برای تکمیل پروژه «خورشید مکران»

سهراب بناوند به ساخت و راه‌اندازی یک مجتمع گردشگری ساحلی‌ به نام «خورشید مکران» و اسکله‌ گردشگری در شرق بندرحقانی اشاره می‌کند و درباره جزئیات این پروژه می‌گوید: «شرکت تعاونی خورشید مکران تاکنون برای آماده‌سازی اسکله و ساخت کشتی با حدود ۴۰درصد پیشرفت فیزیکی ۱۰۰میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده و برای تکمیل این پروژه از محل صندوق توسعه ملی درخواست ۱۰۰ میلیارد تومان مطرح شده است.»

او با اشاره به برگزاری جلساتی با سازمان بنادر و دریانوردی استان، استانداری و فرمانداری ادامه‌ می‌دهد: «معاونت گردشگری وزارتخانه از طریق کارگروه رفع موانع تولید استان برای ترخیص تجهیزات اسکله تفریحی شرکت خورشید مکران و راه‌اندازی کشتی تفریحی در حال پیگیری است.»

این مجتمع شامل رستوران، کافی‌شاپ، ساختمان اداری، اسکله گردشگری و کشتی تفریحی گردشگری گنجر است که با بهره‌برداری از این مجموعه برای ۱۱۰ نفر اشتغال ایجاد می‌شود.

«گنجر» در انتظار اعتبار

کشتی گردشگری گنجر نیز که در هرمزگان توسط شرکت فراساحل ساخته شده با ۹۸درصد پیشرفت فیزیکی برای شروع به کار در انتظار تخصیص اعتبار برای بهره‌برداری‌ست. برای تردد این کشتی سه طبقه با ظرفیت جابجایی ۴۰۰ نفر مسیر خاصی در نظر گرفته نشده، اما با ارائه خدمات رستورانی و پذیرایی بدون تخت اقامتی امکان طی کردن مسافت طولانی را دارد.

آنگونه که مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان، می‌گوید: «ساخت این کشتی به دلیل کمبود اعتبار متوقف شده و برای ادامه کار درخواست تسهیلات داده شده است.»

راه‌اندازی خط در مسیر چابهار به مسقط

در گذشته در مسیر بندر چابهار به بندر مسقط، کشتی کروزی متعلق به سلسله آل قابوس مسافران را جابه‌جا می‌کرد، اما نهایتا این خط به دلیل سوخت سنگین و حجم بالا به لحاظ مالی تعطیل شد. حالا با پیگیری‌های انجام‌شده از سوی وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قرار بر اختصاص سوخت یارانه‌ای به این کشتی است که در این صورت مجددا آغاز به کار می‌کند.

به گفته علیرضا جلال‌زایی مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان، این مهم به مرحله اجرا رسیده و پایانه مسافربری بندر چابهار نیز آماده بهره‌برداری است. همچنین با این مصوبه دولت استقبال خوبی از سوی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی انجام گرفته است.

آنچه در بالا شرح آن رفت ظرفیت‌های استان‌های جنوبی در حوزه گردشگری دریایی‌ و کارهای انجام‌شده و در حال انجام در این راستا بود. به گفته وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در طول یک سال گذشته موانع رشد حوزه گردشگری دریایی مورد بررسی قرار گرفته و سرمایه‌گذاری‌های خوبی انجام شده است. او از اورهال (تعمیرات اساسی) کشتی‌ها، ساخت کشتی‌ها و شناورها و دانش فنی یاد می‌کند و می‌گوید کاری که ما در این حوزه انجام دادیم به جام جهانی قطر ربطی ندارد و توسعه طرح‌ها در حوزه گردشگری دریایی با قوت ادامه می‌یابد و از امکانات جمهوری اسلامی ایران برای انجام سفرهای دریایی برای کشورهای خارجی و جزایر داخلی و خارج از منطقه استفاده خواهد شد.